WHBC-GR: Sonny Rollins: Ο «κολοσσός» του σαξόφωνου και ζωντανός μύθος της τζαζ

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2015

Sonny Rollins: Ο «κολοσσός» του σαξόφωνου και ζωντανός μύθος της τζαζ

Ο ακούραστος σαξοφωνίστας της τζαζ, ο Σόνι Ρόλινς, ένας από του δύο εν ζωή πρωτοπόρους της μπίμποπ τζαζ, γεννήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1930 και παίζει σαξόφωνο από ηλικίας 7 ετών μέχρι σήμερα...

Παρόλο ότι χαρακτηρίστηκε ως «ο κολοσσός του σαξόφωνου», ο αθεράπευτα μετριόφρων Ρόλινς πάντα πίστευε ότι η μουσική του ήταν «εργασία σε εξέλιξη» και ποτέ δεν ήταν ευχαριστημένος με οτιδήποτε είχε ηχογραφήσει. Και η μετριοφροσύνη του μάλλον δεν τον αφήνει να παραδεχθεί ένα μεγάλο του επίτευγμα: ότι ενήργησε σαν καταλύτης στην καριέρα πολλών μουσικών της τζαζ.

Άρχισε να ασχολείται με τη μουσική παίζοντας πιάνο, αλλά σύντομα προτίμησε το άλτο, και τελικά κατέληξε στο τενόρο σαξόφωνο. Ενόσω πήγαινε γυμνάσιο, είχε ως μέντορα τον πιανίστα και συνθέτη Τελόνιους Μονκ. Αρκετά χρόνια μετά, θα έπαιζε μαζί με τον συνθέτη ένα από τα πιο γνωστά κομμάτια του Μονκ, το Misterioso

Το ταλέντο του αναγνωρίστηκε από την αρχή της καριέρας του και οι διασημότεροι μουσικοί της τζαζ έπαιξαν πλάι του, όπως οι Τσάρλι Πάρκερ, Μπαντ Πάουελ και το Modern Jazz Quartet του Μιλτ Τζάκσον. Έπαιξε στο πρωτοποριακό κουιντέτο του Μάιλς Ντέιβις το 1954, και ηχογράφησε μαζί τους το άλμπουμ Bag’s Groove, το οποίο περιέχει τρεις συνθέσεις του Ρόλινς που έχουν γίνει στάνταρ κομμάτια της τζαζ:  Doxy, Oleo και το εξαιρετικό Airegin

Μετά συμμετείχε στο κουιντέτο των Κλίφορντ Μπράουν και Μαξ Ρόουτς, μια συνεργασία την οποία ο Ρόλινς θεώρησε ως το αποκορύφωμα της καριέρας του. Ο Ρόλινς έπαιξε επίσης με τους γνωστότερους σαξοφωνίστες της τζαζ: Λέστερ Γιάνγκ, Κόλμαν Χόκινς, Ορνέτ Κόλμαν  και Τζον Κόλτρειν.

Ο Ρόλινς ήταν ένας ιδιαίτερα ρυθμικός σαξοφωνίστας, παίζοντας στακάτο (δηλαδή ώστε η κάθε νότα να ξεχωρίζει από την επόμενη), αυτοσχεδιάζοντας με το ρυθμικό μοτίβο και χρησιμοποιώντας διαφορετικό εύρος της μουσικής κλίμακας στα διάφορα μέρη ενός κομματιού.

Ο δίσκος του Saxophone Colossus (Prestige, 1956), είχε μεγάλη απήχηση και μαζί με το Sony Rollins (Volumes 1 and 2, Blue Note, 1957) προσφέρουν χαρακτηριστικό δείγμα της μουσικής του Ρόλινς. Το πιο αγαπημένο άλμπουμ του ίδιου του Ρόλινς υπήρξε  το Sonny Meets Hawk, που ηχογράφησε με το είδωλό του, το διάσημο σαξοφωνίστα Κόλμαν Χόκινς. Ένα από τα πιο όμορφα κομμάτια του Ρόλινς από το Saxophone Colossus είναι η διασκευή του Mack the Knife από την «Όπερα της Πεντάρας» του Kurt Weil, με τον τίτλο Moritat

Οι περιοδείες του ανά τον κόσμο άφησαν εποχή και η μουσική του κληρονομιά στις χώρες που επισκέφτηκε ήταν σημαντική. Πολλοί από τους νεαρούς μουσικούς με τους οποίους συνεργάστηκε διακρίθηκαν, όπως οι Arild Andersen (μπάσο), Bobo Stenson (πιάνο) και Jon Christensen (ντραμς), που έπαιξαν μαζί του το 1971 στο Kongsberg της Νορβηγίας, και μετέπειτα έγιναν βασικοί πυλώνες της σκανδιναβικής τζαζ.

Το μουσικό του έργο περιλαμβάνει διακριτές  περιόδους, και ήταν πολύπλευρο, συχνά με διασκευές κομματιών κάθε είδους, από λαϊκά μέχρι καουμπόικα: «δεν αγνοώ κανένα είδος μουσικής στο μουσικό μου λεξιλόγιο», είχε σχολιάσει ο ίδιος. Έπαιξε σαξόφωνο στο άλμπουμ Tattoo You των Rolling Stones, και συνέθεσε τη μουσική της ταινίας Alfie (του 1966):▼
Ο Ρόλινς δεν κατάφερε να αποφύγει εντελώς την επιδημία της χρήσης ηρωίνης που μάστιζε πολλούς τζαζίστες της εποχής τη δεκαετία του 1950, αλλά ξεπέρασε την εξάρτηση του νωρίς και αργότερα ασχολήθηκε με τη γιόγκα και την αυτοσυγκέντρωση.

Σε αντίθεση με το εκρηκτικό, νευρώδες, στυλ του στο σαξόφωνο, οι συνεντεύξεις του Ρόλινς δείχνουν ένα μειλίχιο και εγκάρδιο χαρακτήρα. Είναι ίσως χαρακτηριστικό ότι ο τίτλος του άλμπουμ του The Bridge προήλθε από τη γέφυρα της Νέας Υόρκης, πάνω στην οποία έκανε εξάσκηση ο Ρόλινς για να μην ενοχλεί με το παίξιμο του σαξοφώνου του μία έγκυο γειτόνισά του.

Ήταν ένας από τους πρώτους μουσικούς της τζαζ που διαμαρτυρήθηκαν για την έλλειψη πολιτικών δικαιωμάτων και την καταπίεση των μαύρων  στις ΗΠΑ (την οποία και ο ίδιος ο Ρόλινς ένιωσε, όπως όταν ταλαιπωρήθηκε προσπαθώντας να νοικιάσει ένα διαμέρισμα), ηχογραφώντας το άλμπουμ Freedom Suite (Riverside, 1958) με το ντραμίστα Μαξ Ρόουτς.

Πάντοτε προσπαθούσε να βελτιώσει την τεχνική του στο σαξόφωνο και «να ξεπεράσει τα όρια» που αισθανόταν πως είχε, κάνοντας σχεδόν καθημερινά πρόβες, μέχρι πρόσφατα. Γιόρτασε τα 80 του χρόνια με μία περιοδεία που συμπεριέλαβε και συναυλία στο Παλλάς στην Αθήνα (28 Νοεμβρίου 2010). Όμως για λόγους υγείας αναγκάστηκε να ακυρώσει τις εμφανίσεις του στα Φεστιβάλ Τζαζ του Λονδίνου και του Σαντ Λούις το 2013. 

Το νέο άλμπουμ του, 
Holding the Stage: Road Shows, Vol. 4, 
θα κυκλοφορήσει στις 8 Απριλίου 2016.

Παρά την έντονη αυτοκριτική του, ο Ρόλινς παραμένει ένας μουσικός της τζαζ του οποίου η συμβολή ήταν κομβική. Για ένα πρωτοπόρο του ρυθμικού αυτοσχεδιασμού, που έδρασε ως καταλύτης και εμπνευστής για άλλους μουσικούς και διεύρυνε σημαντικά το λεξιλόγιο της τζαζ, ο τίτλος «κολοσσός» δεν αποτελεί υπερβολή.






Δεν υπάρχουν σχόλια: